सौदा भाग १ – Marathi Katha Sauda – Part 1

November 29, 2018

1468

लेखिका : सौ. स्वाती बालूरकर देशपांडे
संपर्क : swati.balurkar@gmail.com

सौदा – Marathi Katha Sauda

( आयुष्यातले काही सौदे फायद्याचे ठरतात तर काही तोट्याचे! )

आज खूप दिवसांनंतर सुभागी शास्त्री नगरच्या जुन्या कॉलनीमधे आली होती. तिला कामावर येणं जमलच नाही.
गेले ८-१० दिवस तिचा बाप सरकारी दवाखान्यात पडून होता.
कुठलीशी भट्टीची दारू पिऊन तब्ब्येत बिघडली होती.

सुभागी थकून गेली होती.
दवाखान्याच्या चकरा, तिथल्या घृणास्पद नजरा , घरचा स्वयंपाक !
सारं शीण आणणारं होतं.
तिच्या अंगातही २-३ दिवसांपासून बारीक ताप होता.
नेमकी अशावेळी सावत्र आई गावी निघून गेली होती.

कॉलनीच्या मागच्या भागात सुभागी कचरा गोळा करीत होती.
प्लास्टिक च्या पिशव्या बाटल्या काय मिळेल ते वेचत होती.
या कॉलनीतले काही लोक तर तिला स्वतः होऊनच जुनं सामान देऊन टाकायचे.
काही लोक उरलेलं अन्न ,रात्रीची पोळी -भाजी खायला द्यायचे.
काही लोक जुने पाने कपडे द्यायचे.
ही कॉलनी तिला फार आवडायची.

या कॉलनीच्या उजवीकडे एक मोठी बिल्डिंग बनत होती, मागच्या वर्षांपासून . बाहेरून निळ्या आवरणाने झाकलेली होती , त्यामुळे आतलं काही दिसायचं नाही.
तेव्हां सुभागीला आत पाहण्याची फार इच्छा होती.

आज बर्‍याच दिवसानी आल्यामुळे तिला दिसलं कि नवीन बिल्डिंगचे पडदे काढले होते अन् ती सुंदर रंगात चमकत होती.
२-३ बिर्‍हाडं रहायला पण आली होती.

चला कचरा गोळा करायला अजुन एक जागा वाढली, सुभागीला मनात वाटलं.

कुतुहलापोटी ती बिल्डिंग च्या मागे गेली.
अजुन वॉचमन ठेवला नसावा बहुतेक. बरच जुनं सामान फेकलेल, पडलेलं होतं..
सुभागी खुश झाली. अधाशासारखं सामान उचकु लागली.
नवीन आलेल्या लोकानी बहुतेक अनावश्यक सामान फेकलं असावं.
पोत्यात भरलेले काही कपडे होते.
तिथे एक जुनाट मळकी सुटकेस पडलेली होती.
तशा मिळत नाहित हल्ली. खूपच जुनी सुटकेस !
तिने उघडली . त्यात काही कागदपत्रं , फाइल्स होत्या.
तिने रद्दी म्हणून बरेच कागद गोळा केले.
सुटकेस रिकामी झाली पण एक पातळ कपड्याचा कप्पा होता वरच्या बाजुला .तो जड वाटला .
तिने शोधलं तर त्यात अजुन एक चोर कप्पा होता.
हात घालुन चाचपलं तर एक कपड्याची पुरचुंडी मिळाली.
उत्सुकतेपोटी तिने उघडली.
अन बघून तिचे डोळे चमकले.
त्यात एक हार होता नेकलेस.
कुइरी कुइरी ची डिझाइन अन् हिरवे खडे बसवलेले होते.
दोन पदरी सोनेरी हार. सुभागी हरखली.
तिने तसाच तो स्वतःच्याच गळ्यांला लावून पाहिला .
खूप छान वाटलं .
मग झोळीच्या कप्प्यांमध्यून आरशाचा एक तुकडा काढला. . तुटक्या कंगव्याने केस सारखे केले आणि हार गळ्यांत घालून पाहिला.

आरशांत ती स्वतःला कुण्या राजकुमारी सारखी वाटली. तिला तिचं रूप मनोमन आवडलं.

तिच्या आईने “सौभाग्या” असं सुंदर नाव ठेवलं होतं पण अशिक्षित लोकांमधे ते अपभ्रंश होऊन सुभागी झालं होतं .

सुभागी गव्हाळ सुंदर ,नीटस मुलगी होती, पण अस्वच्छतेमुळे , चेहर्‍यांवरच्या धुळीमुळे तिचं सौंदर्य झाकल्या गेलं होतं.
शिवाय मळकट कपड्यांमुळे तिच्याकडे कुणाचं विशेष लक्ष जायचं नाही.
तिच्यासाठी ते भलंच होतं.
आरशांत पहाताना कुणी पाहिल म्हणून तिने पटकन हार काढला आणि आपल्या परकराच्या चोर खिशात ठेवून दिला.

अजुनही बरच काही रद्दी सामान गोळा केलं.

परत निघाली तर खांद्यांवर आणि डोक्यावर टांगलेली झोळी जड झाली होती.
चालणे अवघड झाले होते. पण ती खूप खुश होती.

आनंदाच्या नादात तिची पावले झपझप पडत होती.

नेहमीच्या रद्दी भंगारवाल्याच्या दुकानात जाऊन तिने सामान विकलं.
रोजच्या पेक्षा ही जास्त पैसे मिळाले.

तिने ठरवलं आज बापाची दवाखान्यातून सुट्टी होणार होती. बाप घरी येणार काहितरी गोड धोड करावं.
बेवडा असला म्हणून काय झालं आहे तर बापच ना !सख्खा.!
खूप जीव लावतो मला .
दवाखान्यातलं खावून कंटाळला असेल.

घरी पोहोचेपर्यंत ती सतत परकराच्या खिशातला हार चाचपडत राहिली.
घरी पोचली.
घर कसलं घाणेरड्या बस्तीतली झोपडी होती.

पण सुभागीने आवरून नीटनेटकी छान ठेवली होती.
घरी येताच तिने दार आतुन बंद केलं .
आरशासमोर उभी राहिली आणि हार हळूच काढून गळ्यांत घातला.
आरशांत स्वतःला न्याहाळू लागली.
क्षणभर तिला स्वतःच्याच कपड्यांची आणि अवताराची लाज वाटली.
तिने हार काढून , एका डबीत जपून ठेवला.

आंघोळ करून , स्वच्छ कपडे घालून आली.
भिंतिवरच्या जुनाट गणपतीच्या कॅलेंडरच्या पाया पडली. पुन्हा हार गळ्यांत घातला.
आता मात्र स्वतःचंच हे रूप तिला अप्सरेगत वाटलं . स्वतःवर अभिमान वाटला.
इतक्यात दार वाजलं. ती घाबरली.
पटकन हार काढला , डबीत ठेवला .
मग दार उघडलं .
दारात बाप उभा होता, अशक्त झाला होता.

“काय गं सुभागे इतका येळ दार उघडाया?”

“अरे अंग धूत होते ना . अनं बा तू एकलाच कायले आला ?.मी येत होती ना तिकडं दवाखान्यात.” ती तक्रारिच्या सुरात बोलली.

“जाउ दे ना माय! काय काय करशीन तू बी? तुझी माय नाय आली का अजून।”

“नाय ना बा. तू पड ना जरा गोधडीवर.” तिने गोधडी अंथरली.

“मी आत्ता भाकर टाकते. ”

तो शांत चित्ताने पडला अनं सुभागी नं भाकरीच्या ऐवजी येताना आणलेली कणिक मळली.

केरोसिन च्या स्टोव्हवर शिरा अनं पोळंया केल्या.

बापलेक आनंदाने जेवले.
बापाला खूप आनंद वाटला .
मायेनं गळा दाटून आला.

संध्याकाळी तिच्या बापाला पुन्हा प्यायची तल्लफ झाली. दवाखान्यात ५-६ दिवस त्याला मिळाली नव्हती.
आजारी होता त्यामुळे सहन केलं.
मग तो सुभागीकडे पैशांची मागणी करू लागला.
तिला वाटलं होतं एवढं जिवावर एवढं बेतल्यावर त्याची ही सवय सुटेल.

“फगस्त आज एक डाव दे . दे ना गं माय पैशे. फगस्त आजच.
दे ना माय.”
तो गयावया करू लागली.
सुभागी तटस्थ.
मग तो झटापटीवर आला.

इतक्या उन्हातान्हांत , मेहनतीने कमावलेले ५०-१०० रुपये त्याला देताना तिचा जीव तुटला.

दोन दिवस या पैशात धकले असते असं वाटलं.

“बा तू नाय कमावलं तं काय नाय , पण हे असं गमावू नको ना रे.! आजच तं दावखान्यातून सुट्टी झाली ना. मंग कशाले?”

“हे आखिरचं सुभागे , बाळ दार लावून घे. आत्ता आलोच”

तो गेला अन् सुभागी डोक्याला हात लावून बसली.
हाराचा विचार मनात आला आणि तिचा चेहरा खुलला .

पुन्हा एकदा दार लावून दिव्यांच्या मंद उजेडात ती स्वतःला पाहू लागली.

मग तिच्या लक्षात एक गोष्ट आली कि हा नेकलेस ती कधीच घालून मिरवू शकणार नाही.

तिच्या वस्तीला , परिस्थितीला आणि कपड्यांना पाहून एवढा भारी हार तिच्याकडे असणं साजेसं नव्हतंच .

कुणालाही तो चोरीचाच वाटणार.

या छोट्याशा झोपडीत किती दिवस आणि कुठे म्हणून तो हार लपवणार.

शिवाय या भिकारड्या झोपडपट्टीत कुणीही केव्हांही घरातून तो हार चोरून नेऊ शकतं.